Dat bier een belangrijk gegeven is in de westerse cultuur is onbetwistbaar, maar het belang ervan in onze geschiedenis kan ons toch nog sterk verrassen.

Een fundamentele rol

Als één van de oudste dranken ter wereld speelt bier in vele culturen een fundamentele rol. In mythen en legenden worden vaak vermeldingen gemaakt van biergoden en de rituelen van het bierbrouwen. Toch neemt het soms nog een veel grotere rol in dan we dachten. In het Finse epos Kalevala wordt er zelfs meer tijd besteed aan het bespreken van de geschiedenis van het brouwen dan aan het scheppingsverhaal.

De Kalevala

De Kalevala is het resultaat van een eeuwenlange mondelinge overlevering van heldendichten. Het epos bestaat uit 50 zangen die in 1849 uiteindelijk zijn opgesteld door Elias Lönnrot, een Fins filoloog. De Kalevala geeft verschillende klassieke heldenverhalen weer, maar de zang die ons het meest interesseert is rune 20: het brouwen van het bier. Dit fragment is een onderdeel van de huwelijkscyclus en telt opmerkelijk genoeg bijna twee keer zoveel versregels als het scheppingsverhaal in dit epos. Een mooie weergave van de prioriteiten van de oude Finnen.

Het ontstaan van het bier

Een huwelijksfeest zonder drank was gewoonweg onmogelijk volgens Louhi, moeder van de bruid. Zij was spijtig genoeg niet bekend met de geschiedenis van het bier. Gelukkig was er een oude man aanwezig die haar deze wijsheid kon meegeven in de vorm van de mythe van Osmotar. Osmotar was de bierbrouwer die voor de allereerste keer in de menselijke geschiedenis de ingrediënten gerst, hop en water verenigde tot een goddelijk geheel. Het brouwen liep oorspronkelijk echter niet van een leien dakje. Daarom riep de brouwer de hulp in van Kalevatar, een magische vrouw die verschillende wezens stuurde om het fermentatieproces in gang te zetten. Eerst haalde ze er sneeuwwitte eekhoorns bij, dan een gouden marter en uiteindelijk een honingbij. Zoals het een echte legende betaamt, was het deze derde diersoort die ervoor zorgde dat het bier gefermenteerd geraakte. Na het horen van dit verhaal ging Louhi meteen aan de slag zodat ze haar gasten kon voorzien van deze godendrank.

Osmotar werd bijgestaan door magische wezens en wij hebben ondertussen de industriële revolutie doorstaan zodat het hele proces iets praktischer werd. Toch blijft het brouwen iets voor echte bierkenners, en geen taak om te onderschatten. Het drinken daarentegen is gelukkig iets waar we allemaal van kunnen genieten.

Bron foto: Crusader Kings 2: The Old Gods